Waar een kind opgroeit, kan beïnvloeden hoeveel kansen een kind krijgt in hun toekomst. Uit onderzoek komt regelmatig naar voren dat kinderen van ouders met een relatief laag inkomen of een lager opleidingsniveau vaker een lager schooladvies krijgen dat niet overeenkomt met hun score op de eindtoets (Bouma en Ezzeroili, 2021; De Voogd, 2020). Het onderzoeksteam van kansenkaart.nl heeft geconstateerd dat onderadvisering een groter probleem is in de landelijke omgeving dan in de stedelijke omgeving. Leerlingen van ouders met een laag inkomen in niet-stedelijke gemeenten hebben dus een grotere kans op onderadvisering.
De stedelijke omgeving vs. provincie
Dat onderadvisering een groter probleem is in niet-stedelijke gemeenten komt wellicht als een verrassing, want veel van het publieke debat rondom kansenongelijkheid richt zich exclusief op de stedelijke omgeving. Maar sommige deskundigen pleiten voor een visie die verder reikt dan de Randstad (zie bijvoorbeeld De Voogd, 2019). Het is daarnaast bekend dat de regio waarin iemand opgroeit uiteindelijk ook grote invloed op hun inkomen als volwassene, dat blijkt uit de Kansenatlas van het SEO Economisch Onderzoek. Dit is dus een indicatie dat de kansenongelijkheid in het onderwijs waarschijnlijk doorwerkt in de overstap naar de arbeidsmarkt.
Waarom dit verschil?
Er is nog geen duidelijke conclusie waarom dit verschil in onderadvisering bestaat, maar hieronder bespreken we een paar factoren die waarschijnlijk een rol spelen in dit fenomeen.
Hoger opgeleide ouders in stedelijke omgeving
In de stedelijke omgeving zijn er meer hoogopgeleide ouders (Bouma en Ezzeroili, 2021). Dit heeft invloed op de onderwijskansen van kinderen in de regio, want kinderen met hoogopgeleide ouders krijgen vaker een hoger schooladvies (Meijer, 2020). Leraren zijn geneigd in deze gevallen onder andere een hoger schooladvies met het idee dat de kinderen thuis genoeg hulp kunnen krijgen waar nodig.
Onderadvisering minder op de kaart in landelijke gebieden
Ook is er wellicht sprake van een ‘mentaliteitsverschil’ tussen de verschillende gemeenten (Bouma en Ezzeroili, 2021). Ouders in landelijke gebieden zijn hierdoor wellicht eerder geneigd om een lager advies voor hun kind te accepteren. In de landelijke gemeenten zijn de verschillen tussen arm en rijk en de ongelijkheid ook minder zichtbaar in het straatbeeld. De discussie rondom kansenongelijkheid en onderadvisering speelt zich ook vooral af in de Randstad, het is dus waarschijnlijk dat zowel ouders als docenten in de stedelijke gemeenten zich daar meer mee bezig houden. Ook kan de visie op advisering per school verschillen, het kan van de school afhangen of leerlingen over het algemeen onder of over geadviseerd worden.
De rol van migratieachtergrond
In het publieke gesprek over kansenongelijkheid gaat het ook vaak over migratieachtergrond, maar in hoeverre speelt dit een rol? Uit onderzoek van het CPB blijkt dat migratieachtergrond minder invloed heeft op de schoolprestaties van een kind dan opleidingsniveau en het inkomen van de ouders (Meijer, 2020). In Amsterdam bestaat er wel een relatie is tussen migratieachtergrond en onderadvisering, maar deze zelfde relatie is niet op landelijk niveau te detecteren (De Voogd, 2020).
Bij Diversity Talks zetten wij ons in tegen kansenongelijkheid in het Amsterdamse onderwijs. Wij bieden projecten aan voor leerlingen uit lagere sociaaleconomische milieus en (toekomstige) eerste-generatie studenten in het hoger onderwijs, dit doen wij met de kennis dat in de Amsterdamse context waarin wij werken deze factoren sterk samenhangen met migratieachtergrond.
Bronnen
Bouma, K. en Ezzeroili, N. (2021). Is kansenongelijkheid in het onderwijs dan tóch geen typisch stadsprobleem? Geraadpleegd van: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/is-kansenongelijkheid-in-het-onderwijs-dan-toch-geen-typisch-stadsprobleem~be1c4135/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Meijer, M. (2020). Opleidingsniveau ouders bepalender voor schoolloopbaan kind dan migratieachtergrond. Geraadpleegd van: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/opleidingsniveau-ouders-bepalender-voor-schoolloopbaan-kind-dan-migratieachtergrond~ba62f1a4/
De Voogd, J. (2019). Voer debat over diversiteit minder slordig en zonder stedelijke bias. Geraadpleegd van: https://www.scienceguide.nl/2019/02/voer-debat-over-diversiteit-minder-slordig-en-zonder-stedelijke-bias/
De Voogd, J. (2020). Opinie: Kijk bij onderwijsongelijkheid verder dan de grote stad. Geraadpleegd van: https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-kijk-bij-onderwijsongelijkheid-verder-dan-de-grote-stad~b4f1ed81/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F